Yoshitomo Nara – từ tuổi thơ cô đơn đến họa sĩ đắt giá nhất Nhật Bản

Hôm 28/5, hai tác phẩm Portrait of AE và Rock you! của Yoshitomo Nara được Christie’s gõ búa lần lượt khoảng 29,4 triệu HKD (3,7 triệu USD) và 24,5 triệu HKD (3,1 triệu USD). Trong hai bức tranh, họa sĩ vẫn giữ các nét vẽ đặc trưng khi khắc họa nhân vật bé gái, như đầu lớn, đôi mắt to, phần má bầu bĩnh.

Danh họa sinh năm 1959, là con út trong gia đình có ba con trai. Theo The Art Story, Nara thường đối diện nỗi cô đơn lúc nhỏ, do cha mẹ bận làm việc, các anh trai lớn hơn khoảng 10 tuổi. Danh họa thường chọn nghe các ca khúc nước ngoài, sau đó đắm chìm vào thế giới mơ mộng. Ông từng nói: ”Âm nhạc, động vật là niềm an ủi của tôi”.

Nara bắt đầu sáng tạo nghệ thuật bằng việc nặn đất sét, sau đó chuyển sang vẽ tranh. Ông thực hiện bức họa đầu tiên trước thời điểm học mẫu giáo. “Tôi sáng tác trên một trang trắng ở cuốn sách của bố. Trong tác phẩm có một cửa sổ nhìn ra phong cảnh bên ngoài”, Nara nhớ lại.

Lớn lên tại vùng nông thôn ở Aomori, phía Bắc Nhật Bản, Yoshitomo Nara không có nhiều cơ hội được xem các tác phẩm hội họa. Danh họa thường dựa vào sách thiếu nhi để phát huy trí tưởng tượng, mở rộng suy nghĩ về thế giới. Đến tuổi 15-16, ông cùng bạn mua đĩa nhạc nhập khẩu, sau đó tiếp xúc nghệ thuật thông qua bìa album.

Tốt nghiệp trung học, Nara từng dự định chọn ngành văn học. Tuy nhiên, sau khi được người bạn khen ngợi một trong số bức tranh của mình, ông quyết định theo nghề vẽ. Nara tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật và Âm nhạc tỉnh Aichi năm 1985, sau đó sang Đức học hội họa tại Kunstakademie Düsseldorf và trở về Nhật Bản năm 2000.

12 năm sống ở châu Âu, những ký ức về thời thơ ấu cô đơn của Nara trỗi dậy. Ông cảm nhận thành phố lạnh lẽo, tối tăm, gần như tách biệt với thế giới bên ngoài, không giao tiếp với ai. Năm 1993, ông đến Köln, Đức và thành lập một studio. Tại đây, Nara tiếp tục trải qua cảm giác bị cô lập, nhưng điều này đã giúp ông trở thành nghệ sĩ. Danh họa cho biết: ”Tôi cần môi trường cho phép bản thân tách khỏi những người khác để có một cuộc trò chuyện thực sự với nội tâm. Tôi tìm được phong cách của mình sau khi sống đơn độc”.

Từ những năm 1990, Yoshitomo Nara bắt đầu vẽ loạt tranh bé gái đầu to, hai mắt sắc lẹm, biểu cảm khi phụng phịu, lúc lạnh lùng. Theo The Art Story, nhân vật trong bức họa của Nara thường có diện mạo như con gái, song họa sĩ khẳng định họ phi giới tính. Trả lời phỏng vấn Tokyo Art Beat, Nara cho rằng điều khiến ông khác biệt các họa sĩ là tuổi thơ của mình. Bằng cách hồi tưởng những cảm xúc ngày bé, ông đã tạo được các bức họa cho trẻ em.

Loạt bức vẽ The Girl with the Knife in Her Hand (1991), Untitled (Nobody’s Fool) của ông dần gây tiếng vang. Trong đó, tác phẩm Knife Behind Back (2000) từng gây chấn động với mức bán 24,9 triệu USD (598 tỷ đồng) tại phiên của Sotheby’s Hong Kong hồi tháng 10/2019, đưa Nara trở thành ”nghệ sĩ Nhật Bản đắt giá nhất”.

Trong bài viết của The Korea Herald, Yoshitomo Nara nói không ngờ mình sẽ nổi tiếng. Ông thích các trải nghiệm đa dạng có được thời trẻ, đồng thời thử sức điều mới. Thỉnh thoảng, danh họa đi du lịch để tìm hiểu các nền văn hóa, gặp gỡ, giao lưu những người không nhận ra mình. Dù có danh tiếng, Nara chọn lối sống giản dị, khiêm tốn, có thể ăn các món bình dân và ngủ ở bất cứ đâu. Ông cũng tránh xa mạng xã hội để không bị xao lãng khi theo đuổi nghệ thuật.

Năm 2011, trận động đất và sóng thần ở Fukushima đã ảnh hưởng trực tiếp đến quận Aomor, quê hương Nara. Điều này từng khiến họa sĩ trở nên chán nản, bởi cảm thấy không ai cần nghệ thuật trong hoàn cảnh khắc nghiệt. “Tôi không thể vẽ được nữa”, ông nói. Tuy nhiên, chứng kiến những người đang quay lại gây dựng cuộc sống sau thảm họa, ông dần khôi phục tinh thần và tiếp tục sáng tạo.

Từ năm 2013, Nara làm gốm sứ nhiều hơn vẽ tranh. Trả lời trang The Korea Herald, họa sĩ cho biết: ”Nói đến tác phẩm gốm, tôi cảm giác có thể tạo ra ngay khi chạm vào đất sét, còn tranh dường như mất nhiều thời gian hơn mới biết được kết quả”. Tháng 9/2023, ông từng giới thiệu triển lãm Yoshitomo Nara: Tác phẩm gốm sứ tại phòng trưng bày Pace ở Hannam-dong, trung tâm Seoul, Hàn Quốc.

Phương Linh